Nhiệt độ không khí là một trong những thuật ngữ phổ biến thường được nhắc đến trong các chương trình dự báo thời tiết. Vậy khái niệm nhiệt độ không khí là gì? Người ta đo nhiệt động không khí bằng gì để chính xác nhất? Hãy cùng tìm hiểu trong bài viết dưới đây của thapgiainhiettashin.com.vn nhé!
Tổng quát về các câu hỏi nhiệt độ không khí là gì?
Khái niệm nhiệt độ không khí
Nhiệt độ không khí là hiện tượng các tia bức xạ của mặt trời đi xuyên qua lớp khí quyển. Khi đó, không khí bao phủ trên bề mặt trái đất sẽ hấp thụ năng lượng nhiệt của mặt trời. Sau đó bức xạ này sẽ khiến cho không khí nóng lên nên nhiệt độ lúc này được xem là thước đo cho mức độ nóng lạnh của không khí.
Nhiệt độ không khí là thước đo độ nóng lạnh của không khí
Vai trò nhiệt độ không khí là gì trong tự nhiên?
Nếu bạn thường xuyên theo dõi các bản tin dự báo thời tiết sẽ nghe thấy rằng nhiệt độ không khí tăng cao gây khó chịu, oi bức, làm ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt hàng ngày của con người. Trên thực tế không chỉ có vậy, nhiệt độ tăng cao hay thấp sẽ tác động rất lớn đến các loại sinh vật, gây nên các hiện tượng thời tiết khác nhau.
- Có ảnh hưởng quan trọng đến sự phát triển của sinh vật
Nhiệt độ không khí gây ảnh hưởng đến sự phát triển, quá trình sinh sản của các loài động thực vật trên trái đất. Khi nhiệt độ ấm áp sẽ kích thích sự sinh trưởng về mặt sinh học của các loài tốt hơn. Chính vì vậy, thảm động thực vật ở những vùng có vị trí nhiệt độ ấm áp thường phong phú, đa dạng hơn so với những nơi quá khô hạn (nhiệt độ cao) hoặc lạnh giá (nhiệt độ thấp).
- Ảnh hưởng tới dự báo thời tiết
Trong lĩnh vực này thì nhiệt độ không khí, độ ẩm, mật độ không khí, áp suất là những yếu tố có liên quan mật thiết với nhau. Khi nhiệt độ không khí ấm lên, các phân tử trong không khí cũng nóng lên, di chuyển nhanh hơn và chạm vào nhau. Khiến cho áp lực không khí mạnh hơn, áp suất lớn hơn, mật độ không khí dày lên nên có thể dễ dàng dự báo thời tiết trong những ngày tới mưa nắng ra sao.
Ngoài ra, nhiệt độ không khí còn tác động hầu hết đến các yếu tố khác nhau tốc độ bay hơi, hướng gió, tốc độ gió…Dựa vào các yếu tố này mà các nhà nghiên cứu có thể dự báo được đầy đủ nhất về tình hình thời tiết diễn ra trong những ngày tiếp theo.
Nhiệt độ không khí thay đổi dựa vào những yếu tố nào?
Nhiệt độ không khí thay đổi không theo quy luật nào bởi nó ảnh hưởng của nhiều yếu tố như:
Độ cao
Theo nhiều nghiên cứu thì ở độ cao là yếu tố có ảnh hưởng đến nhiệt độ không khí. Độ cao càng lớn, nhiệt độ sẽ càng giảm, không khí càng mát mẻ. Bởi vì có sự thay đổi của áp suất không khí, mà áp suất không khí càng thấp sẽ kéo theo nhiệt độ không khí cũng thấp theo.
Càng lên những khu vực có địa hình cao nhiệt độ càng giảm đi
Giả sử, những yếu tố khác không thay đổi nhưng độ cao tăng lên cứ mỗi 100m thì nhiệt độ không khí sẽ giảm đi khoảng 0,6 độ C. Vì vậy, khi bạn càng đi lên gần về phía đỉnh núi bạn sẽ càng cảm thấy lạnh hơn.
Khoảng cách gần – xa biển
Do đặc tính hấp thụ nhiệt của đất, nước, đá không giống nhau nên sẽ có tình trạng khác biệt về nhiệt độ của nước và đất. Do đó, nhiệt độ ở những nơi gần biển hoặc nằm ở trung tâm trong lục địa cũng bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ không khí.
Vĩ độ
Đường xích đạo luôn ở gần vị trí của Mặt trời nhất nên tại xích đạo mặt trời sẽ chiếu thẳng trực tiếp xuống mặt đất. Khi đó, góc chiếu của mặt trời sẽ lớn nhất nên thời tiết ấm hơn. Các khu vực xung quanh xích đạo ở cả 2 bên bán cầu đều sẽ được hấp thụ một năng lượng từ bức xạ của mặt trời nhiều hơn.
Càng xuôi về phía 2 cực thì ánh sáng mặt trời sẽ có góc chiếu nhỏ đi, ánh sáng đi qua khí quyển lớn hơn dẫn đến việc hấp thụ nhiệt từ tia nắng mặt trời ít dần. Điều này sẽ làm cho nhiệt độ giảm dần, không khí ở nơi đây trở nên lạnh hơn. Đây chính là lý giải cho việc tại sao xung quanh đường Xích đạo lại có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa và càng đi về phía 2 cực là những lục địa băng.
Mây và luồng gió
Ngoài ra nhiệt độ không khí thay đổi cũng có yếu tố của mây, dòng hải lưu, luồng gió, mùa…Cụ thể:
Mây sẽ có tác động không nhỏ đến nhiệt độ của không khí bởi những đám mây có thể hấp thụ ánh sáng mặt trời. Nên khi tia nắng chiếu qua mây sẽ làm giảm đi nhiệt độ trước khi nó đến được bề mặt của Trái đất. Điều này lý giải vì sao nhiệt độ không khí vào những ngày nhiều mây thường sẽ thấp hơn những ngày trời quang mây.
Mây, luồng gió là một trong những yếu tố ảnh hưởng đến nhiệt độ không khí
Luồng gió sinh ra do áp suất không khí tạo nên không đứng yên mà luôn di chuyển. Nên trong quá trình gió bay từ nơi này đến nơi khác sẽ mang đi lượng nhiệt từ các khu vực nhiệt đới đến những nơi mát mẻ hơn. Hơn nữa, các dòng hải lưu cũng sẽ mang nguồn nước ấm đến nơi có nhiệt độ nước lạnh hơn.
Ngoài mây và gió thì một số phần tử lơ lửng trong không khí cũng làm cho nhiệt độ không khí tăng lên hoặc giảm xuống.
Xem thêm: =>>Máy lọc không khí gia đình mini loại nào tốt hiện nay
Đo nhiệt độ không khí bằng gì nhanh và chính xác nhất?
Cách đo, tính nhiệt độ không khí như thế nào được nhiều người quan tâm. Bởi không chỉ các nhà khoa học, nhà khí tượng mới có thể đo nhiệt độ không khí mà bất cứ ai cũng có thể làm được điều này nếu có đầy đủ các dụng cụ cần thiết và có các kiến thức cơ bản nhất.
Các cách đo nhiệt độ không khí là gì?
Nhiệt độ không khí được biểu thị qua độ F và độ C giống như đo nhiệt độ của cơ thể con người. Hiện nay người ta thường sử dụng các loại máy đo nhiệt, máy đo độ ẩm không khí. Với các dụng cụ này bạn cần phải nắm rõ các kiến thức và kỹ thuật cơ bản.
- Sử dụng điện thoại với các app để đo nhiệt độ không khí
Hiện nay các điện thoại thông minh đều cho phép cài đặt ứng dụng đo nhiệt độ không khí. Một số ứng dụng được nhiều người yêu thích như: Dark Sky, The Weather Channel, Nhiệt Kế ++,…
Về cơ bản, những ứng dụng này sẽ không có độ chính xác cao nhưng lại giúp người dùng tiết kiệm chi phí, thời gian và có thể theo dõi thời tiết để chuẩn bị cho những kế hoạch của mình mà không gặp phải những tình trạng bất ngờ.
- Dùng nhiệt kế ẩm đo nhiệt độ không khí
Có một cách đơn giản để đo nhiệt độ không khí chính xác, đơn giản là sử dụng nhiệt kế ẩm. Các sản phẩm này sẽ giúp cho người dùng có thể tối ưu về thời gian, thao tác đơn giản khoảng 5 giây.
Kết quả của nhiệt độ sẽ được hiển thị trên màn hình đo của nhiệt kế ẩm. Ngoài ra, thiết bị đo này còn đo được cả độ ẩm không khí, có các chức năng hiển thị ngày, tháng, giờ như một chiếc đồng hồ rất thuận tiện để bạn có thể theo dõi hoặc làm đồ trang trí trong nhà của bạn.
Tuy nhiên, khi đo bằng nhiệt kế thông thường hay nhiệt kế cảm biến để có được nhiệt độ một cách chính xác nhất, bạn cần lưu ý:
- Bắt buộc phải để nhiệt kế vào nơi râm mát, được che chắn cẩn thận, không để ánh mặt trời chiếu trực tiếp vào và tránh mưa rơi vào.
- Nên để thiết bị đo đặt cách mặt đất từ 1.5m cho đến 2m
- Đặt thiết bị ở nơi không khí lưu thông, giúp sự cân bằng nhiệt độ được duy trì với môi trường xung quanh.
- Đặt thiết bị vào những nơi bụi bẩn, mặt đất sần sùi. Tuy nghe có vẻ vô lý nhưng đây là những nơi có lượng hấp thu bức xạ mạnh nhất.
- Ngoài ra, trong các loại nhiệt kế được sản xuất hiện này đều có thủy ngân bên trong. Do đó, nó dễ bị giãn nở cực mạnh nếu phơi trực tiếp dưới ánh nắng mặt trời. Điều này sẽ không chỉ dẫn đến việc đo kết quả sai lệch mà còn gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người.
Cách tính nhiệt độ không khí hay được sử dụng
Để tính được nhiệt độ của không khí trung bình trong ngày người ta sẽ thực hiện đo 3 lần vào các khung giờ: 5 giờ, 13 giờ, 21 giờ. Nếu trong quá trình đo, mỗi giờ có thể đo được 1 lần thì việc đo nhiệt độ sẽ càng chính xác cao.
Tuy nhiên, việc làm này không thực sự cần thiết vì sẽ tốn rất nhiều thời gian. Vì vậy, người ta sẽ chọn lựa 3 khung giờ trên vào 3 thời điểm sáng – trưa – tối như trên. Sau khi đo xong, bạn lấy kết quả của 3 lần đo cộng lại và chia 3 sẽ có được nhiệt độ trung bình ngày một cách tương đối rồi.
Ví dụ: Khi đo 3 lần kết quả đo lần lượt là 26ºC, 35ºC và 31ºC vậy theo cách tính trên ta có nhiệt độ trung bình sẽ là (26 + 35 + 31): 3 = 30.6ºC
Tương tự, với cách tính trên bạn có thể tính nhiệt độ trung bình tháng bằng cách lấy nhiệt độ trung bình của các ngày cộng lại và chia trung bình. Người ta cũng thực hiện cách tương tự để tính được nhiệt độ trung bình năm bằng cách cộng nhiệt độ trung bình của 12 tháng rồi chia cho 12.
Một số thiết bị khác sử dụng đo nhiệt độ không khí
Ngoài những thiết bị vừa kể trên, một số thiết bị được sử dụng để đo nhiệt độ không khí như súng đo hồng ngoại, đo nhiệt đầu dò,… Các thiết bị này hoạt động dựa trên các cảm biến nhiệt độ, dựa vào sự thay đổi của kim loại với nhiệt độ.
Trên đây là những thông tin thú vị về nhiệt độ không khí là gì, các yếu tố ảnh hưởng cũng như cách đo, và thiết bị sử dụng đo nhiệt độ không khí. Hy vọng những thông tin mà chúng tôi chia sẻ sẽ giúp bạn có thêm nhiều kiến thức và có thể áp dụng vào trong cuộc sống.