Sân si là gì? Tham sân si là gì? Trong cuộc sống không ít lần chúng ta bị sân si hay đi sân si với người khác. Trong Phật giáo thường có lời dạy: “ Cội nguồn của mọi sự đau khổ đều từ 3 việc mà ra là: Tham – Sân – Si”. Vậy ý nghĩa của tham sân si là gì? Cách nhận biết người có tính cách như vậy ra sao? Hãy cùng thapgiainhiettashin tìm hiểu qua bài viết chi tiết được chia sẻ dưới đây nhé.
Tham Sân Si là gì?
Sân si hay tham sân si là thuật ngữ có nguồn gốc từ đạo Phật, là trạng thái tinh thần có hại đó là: tham lam – sân hận – ngu si. Chúng tồn tại và nằm trong thâm tâm của mỗi con người chúng ta. Nếu con người không tự biết cách làm chủ, kiểm soát chúng thì sẽ dễ trở thành nạn nhân của tham sân si. Từ đó có thể đánh mất mọi thứ: sự bình tĩnh, đạo đức, tính mạng,…
Tham – sân – si có nghĩa là gì?
Tham là gì?
Tham mang nghĩa về sự tham lam, là nhu cầu bị kích thích về lầm tham của con người, muốn đạt được điều mình muốn mà bất chấp mọi thứ. Tham được chia làm nhiều loại khác nhau nhưng có 3 loại chính là: tham sắc dục, tham tài vận, tham danh vọng,
- Tham sắc dục: chỉ lòng tham của con người đối với nhục dục, với sắc đẹp, mạng sống….
- Tham danh vọng: nói đến lòng tham của con người với quyền lực, danh vọng, tiếng tăm.
- Tham tài vận: là lòng tham của con người về của cải, vật chất, tiền bạc.
Sân là gì?
Sân được hiểu là sự giận dữ, lòng thù ghét, sự nóng nảy của con người với ai đó hoặc điều gì đó. Từ sự không hài lòng đó mà sinh ra sự thù ghét, tức giận. Sân cũng được chia làm 3 loại, cụ thể:
- Sân khi bản thân bị xâm phạm về tài vận, danh vọng, sắc dục…
- Sân do thấy người khác hơn mình về danh vọng, sắc dục, tài vận…
- Sân do lòng tham về danh vọng, lợi lộc, sắc dục…không được như ý muốn, không thành.
Si là gì?
Si là sự mê đắm trong dục vọng mà đánh mất đi sự minh mẫn, sáng suốt khiến bản thân không nhận ra được đâu là chân lý đúng đắn, đâu là sự thật. Si có 3 loại gồm:
- Si mê khiến bản thân không đủ khả năng nhận thức đúng đắn về đạo lý làm người
- Si mê, u mê nên không đủ khả năng để nhìn ra được bản chất của sự việc trên đời.
- Si làm bản thân không nhận diện được thân, tâm của chính mình.
Vì sao mỗi người phải chế ngự Tham Sân Si?
- Tham: Con người nếu không thể chế ngự được lòng tham, không nhận diện được tác hại của nó thì sẽ dễ trở thành nạn nhân của tham. Từ đó, trở thành nguồn cơn cho mọi sự đau khổ cho chính mình và người khác. Bản chất của lòng tham là vô hạn và luôn coi mọi thứ chưa đủ thỏa mãn, khi có được thứ này lại muốn thứ khác.
Mỗi người cần chế ngự, từ bỏ tham sân si mới có thể hạnh phúc, vui vẻ
Khi nhận diện được lòng tham là khi đó sự ham muốn trong thâm tâm đã trỗi dậy. Khi đó đã biết rằng bản thân đang làm sai, không được phép làm điều đó.
Nếu bản thân kiềm chế được lòng tham thì sẽ được hưởng cuộc sống bình yên, trở thành người chính trực. Nhưng ngược lại nếu không thể kiềm chế lòng tham bạn sẽ thành con người tham lam, gây nên nhiều sự đau khổ, kéo theo nhiều tệ nạn xã hội. Khi trở thành một người tham lam bạn sẽ mất đi nhiều thứ từ nhân cách, người thân và nhiều thứ khác.
- Sân: Khi bản thân trở nên sân hận nếu không kiềm chế được thì sẽ làm hại người khác và chính bản thân cũng phải chịu nhiều thiệt thòi. Sân hận không kiềm chế được không những gây họa mà còn làm hại đến sức khỏe bản thân.
Bởi sự đố kỵ, lòng ghen ghét sẽ khiến bạn trở nên giận dữ, tim đập mạnh gây ảnh hưởng đến hệ tim mạch, hại gan dễ mắc các chứng bệnh gây nộ khí thương can.
- Si: đó là sự ngu muội, si mê khiến họ không nhận biết được thật giả, đúng sai. Sự si mê là căn bản nhất dẫn đến nhận thức sai lầm, có thể coi đó là gốc rễ của tham lam, sân hận. Thâm tâm nếu muốn kiểm soát được si thì phải kiểm soát được gốc rễ, có như vậy trí tuệ mới được khai sáng, từ đó sẽ tự khắc diệt trừ được tham và sân.
Biểu hiện và cách nhận biết người tham sân si là gì?
Người có tính tham sân si hay ở trong trạng thái u uất, ganh ghét với người khác. Có thể nói cuộc đời của họ luôn đi so sánh, nhòm ngó người khác mà không biết hưởng thụ, tận hưởng cuộc sống của chính mình.
Họ cũng muốn thể hiện bản thân để được công nhận, muốn vượt lên trên người khác nên cuộc sống thường bị áp lực, gây ra tính trạng quá sức, mệt mỏi cho bản thân. Đối với những người có lòng tham vô hạn, không biết bao giờ là đủ nên họ thường không có điểm dừng. Vì vậy, cuộc sống thường sẽ không trọn vẹn, không cảm thấy hạnh phúc.
Những người tham – sân – si thường hay ghen ty, so sánh với người khác
Tham – sân – si càng mạnh mẽ sẽ chỉ hại bản thân, không giúp cho bản thân hơn được người khác. Ngược lại càng khiến bản thân bị thụt lùi, bị bỏ lại phía sau mà không có ai thương cảm, dần dần bị tách biệt ra khỏi xã hội, với cuộc sống xung quanh.
Những người tham sân si chỉ muốn được lợi cho bản thân, thậm chí còn sẵn sàng trở mặt, quay lưng 180 độ, vô ơn người giúp đỡ mình. Đó là kiểu người “gió chiều nào xoay chiều đó” nên cuộc sống thường dễ thất bại, và mãi không bao giờ vươn lên bằng người ta được.
Làm thế nào để ta bớt sân si?
Sau khi đã tìm hiểu về tham sân si là gì, có thể thấy đây không phải là đức tính tốt. Vậy làm thế nào để bản thân bớt sân si đi?
- Tránh để ý những điều nhỏ nhặt, vặt vãnh trong cuộc sống dành thời gian làm những việc có ý nghĩa hơn.
- Chấp nhận những điều không thể thay đổi và thay đổi những điều không thể chấp nhận.
- Hãy ngừng so sánh bản thân với ai đó thay vào đó hãy so sánh ngày hôm nay và ngày hôm qua của mình. Có như vậy bạn mới có thể thay đổi được bản thân và tiến về phía trước.
- Không nên đánh giá mọi chuyện qua vẻ bề ngoài nếu bạn không thật sự hiểu mọi chuyện bên trong. Bởi nếu bạn không hiểu về nó cũng chưa chắc bạn sẽ có phán xét, đánh giá đúng.
Biết tự thỏa mãn với những gì mình đang có, làm tốt việc của mình là đủ
- Hãy luôn nhìn nhận, suy nghĩ vấn đề bằng tâm lý tích cực, hãy tìm đến những thứ khiến tâm trạng bạn vui vẻ, thoải mái hơn sẽ giúp suy nghĩ của bạn trở nên thoáng hơn. Tự nhắc nhở bản thân rằng sân si là cảm xúc tiêu cực sẽ gặm nhấm dần tâm hồn, trái tim bạn, khiến những người xung quanh bạn phải chịu bất hạnh.
- Không nên tin tưởng vào người khác dù cho đó là ai, phải biết tỉnh táo nhận định đúng sai, đừng biến mình thành công cụ để cho người khác có thể lợi dụng.
- Sống tích cực hơn, biết tiếp thu và học hỏi những điều hay, cái mới, loại bỏ những xấu xa, lạc hậu ra khỏi cuộc đời mình.
- Biết trân trọng những gì bạn có, bởi mỗi người trên đời là duy nhất, không ai có thể thay thế. Hơn nữa cuộc đời mỗi người ngắn ngủi vô cùng, nếu cứ sân si mãi sẽ không bao giờ làm bạn hạnh phúc.
Qua bài viết về sân si là gì, tham sân si là gì và cách nhận biết người có tính sân si, hy vọng các bạn có thể hiểu rõ hơn những khái niệm này và tìm cho mình cách phù hợp để kiềm chế bản thân bớt sân si với người khác. Thực tế đã chứng minh tham sân si chỉ khiến cuộc đời của ta thêm đau khổ, muộn phiền, bất hạnh. Vì vậy, hãy để tâm hồn của mình được thanh thản, tận hưởng trọn vẹn niềm vui, hạnh phúc và hướng đến những điều tốt đẹp hơn nhé!